Finansije i Osiguranje - Bosna i Hercegovina

Pogoršanje naplate prihoda od indirektnih poreza u BiH

Mjesec april je donio dalje pogoršanje trendova u naplati prihoda od indirektnih poreza iz prvog kvartala 2013. - potvrđeno je danas iz Odjeljenja za makroekonomsku analizu Uprave za indirektno oprezivanje Bosne i Hercegovine.

Po preliminarnom izvještaju UIO, po vrstama prihoda u mjesecu aprilu naplaćeno je više bruto prihoda za 0,8 posto, ali budući da su istovremeno povećane isplate povrata za 24,4 posto u aprilu je zabilježen pad neto prihoda od 3,1 posto.

- Negativni trendovi u naplati u aprilu povećali su negativne efekte kumulativne naplate u 2013. - upozorava se.

Iako je za četiri mjeseca 2013. naplaćeno bruto prihoda 0,6 posto ili 11 miliona KM više nego u istom periodu 2012., povećane isplate povrata za čak 54,3 miliona KM ukupnu naplatu su umanjile za 2,9 posto ili 43,2 miliona KM.

Veličinu pada naplate u prva četiri mjeseca 2013. pokazuje komparacija s prethodnim godinama.

U odnosu na pretkriznu 2008., naplaćeno je čak 90 miliona KM manje, a u odnosu na 2011. godinu 32 miliona KM manje.

Odjeljenje za makroekonomsku analizu UIO u najnovijem biletenu upozorava da je u aprilu zabilježen pad naplate kod svih glavnih vrsta prihoda.

Nominalno, u prva četiri mjeseca najveći pad u naplati je zabilježen kod neto PDV-a (26,6 miliona KM) i akciza (21 miliona KM).

- Potrebno je naglasiti da je navedeno stanje preliminarno, te da se nakon konačnog usklađivanja prihoda za april mogu očekivati bolji efekti kod PDV-a. Međutim, i pored toga pad kumulativnih prihoda od PDV-a i akciza od 2,8 posto i 5,5 posto je postao zabrinjavajući s obzirom da je već protekla jedna trećina fiskalne godine - naglašava se.

Nakon rasta prihoda od PDV-a u januaru od 7,6 posto, u februaru je zabilježeno smanjenje neto naplaćenog PDV-a od 2,7 posto, da bi u martu došlo do neočekivane eskalacije i pada prihoda od 17 posto.

- Premda se nakon usklađivanja prihoda može očekivati određeno poboljšanje, ipak je negativni trend zabrinjavajući, s obzirom da je PDV dominantna vrsta indirektnih poreza - ukazuje Odjeljenje za makroekonomsku analizu UIOBiH.

Naplatu PDV-a već nekoliko godina opterećuju rastuće isplate povrata i dugovi obveznika.

Stopa izdvajanja iz bruto PDV-a za isplatu povrata u prvom kvartalu 2013. iznosila je 26,7 posto, s tim da je u februaru stopa iznosila 28 posto, a u martu 27 posto.

- Posmatrajući stope povrata u prethodnim godinama može se zaključiti da je došlo do naglog pogoršanja trendova. Poređenje isplate povrata PDV-a u prvom kvartalu prethodnih godina ukazuje na rast povrata obveznicima i međunarodnim projektima - ističe se i biltenu.

Nominalno u prvom kvartalu 2013. je isplaćen najviši iznos povrata od 2008. i u odnosu na prošlu godinu rast povrata iznosi 18,2 posto.

Enorman rast povrata u prvom kvartalu odnosi se na povrate međunarodnim projektima, 62,7 posto.

Od izbijanja globalne ekonomske krize naplata prihoda od PDV-a je opterećena rastućim dugovima po osnovu prijavljenog, a neplaćenog PDV-a

Neto godišnji rast duga u protekle tri godine kreće se od 40 do 66 miliona KM.

I naplata prihoda od akciza u martu 2013. je u cjelini negativna, osim kod akciza na domaće cigarete.

Do sada je projektirani rast prihoda od indirektnih poreza zavisio u velikoj meri od rasta prihoda od akciza na cigarete. Međutim, iz godine u godinu neto efekti povećanja posebne akcize na cigarete su sve manji usljed drastičnog pada oporezive potrošnje cigareta.

Od 2009. do 2012. broj izdatih akciznih markica je smanjen za čak 22,6 posto.

S druge strane evidentno je da raste potrošnja neoporezivog rezanog duhana ilegalno nabavljenog iz uvoza ili proizvedenog u BiH.

Također, u prvom kvartalu 2013. nastavljeni su i nepovoljni trendovi kod naplate akciza na derivate nafte. Oni su, uglavnom rezultat smanjenja ekonomske aktivnosti i potrošnje građana, te rastuće supstitucije benzina sa dizelom.